© 2019 - Klokkenluidersgilde Vianen
De Toren
De toren van de Grote Kerk in Vianen is eigendom van de gemeente. De stichting heeft een gebruiks-
overeenkomst getekend zodat de op de thuispagina genoemde activiteiten uitgevoerd kunnen worden.
De toren van de Grote Kerk staat sinds jaar en dag bekend
als “De Grote Klok”. Aan het andere eind van de Voorstraat
staat de “KLeine Klok”: de Lekpoort.
De toren van de Grote Kerk in Vianen, is een uit zes delen
opgebouwde constructie. De onderste drie delen zijn in
dezelfde stijl uitgevoerd en zullen als één geheel gebouwd
zijn. Het is in feite slechts een stenen buitenmuur, versierd
met lisenen en rondboogfriesjes. In het onderste deel zit
een min of meer gotisch aandoende doorgang.
Aan de vierde geleding van de toren is aan de buitenkant
niets te zien, het is ook weer niets anders dan een stenen
buitenmuur.
Het daaropvolgende vijfde deel is het deel waar de klokken
hangen, aan de buitenkant te zien aan de galmgaten.
Het zesde en laatste deel is de ‘spits’ of beter gezegd: de
helm met lantaarn. Hier staat de carilloncomputer en de
beiaardstoel.
Alle tussenverdiepingen en trappen zijn in hout uitgevoerd
(met hier en daar een laagje cement erover).
De toren is het oudste gedeelte van de Grote Kerk. We
weten niet precies wanneer hij werd gebouwd. Sommigen
beweerden dat de onderste drie delen 13de-eeuws zijn. Het
gebruikte baksteenformaat wijst op zijn vroegst op eind
13de-eeuw, maar op grond van historische gegevens is het
tweede kwart van de 14de eeuw waarschijnlijker.
Het vierde deel is waarschijnlijk niet veel jonger. Mogelijk al
kort na 1345, het jaar waarin de kapel werd verheven tot
parochiekerk, werd dat deel gebouwd. Een andere
mogelijkheid is midden 15de eeuw na een stadsbrand in
1444.
Omdat het onderste stuk toren nogal solide is uitgevoerd,
precies in de as van de Voorstraat ligt, een onderdoorgang
heeft en op de tweede en derde verdieping voorzien is van
raampjes in de vorm van schietgaten, wordt wel eens
verondersteld dat hij in de eerste bouwfase van de
vestingstad Vianen als stadspoort heeft dienstgedaan.
Het vierde torendeel, dat van kort na 1345, (of na 1444)
was oorspronkelijk de plaats waar de klokken hingen. Toen
later de klokken hoger werden gehangen heeft men de
oude galmgaten dichtgemetseld.
Bij een restauratie in 1904 is het metselwerk zodanig
onderhanden genomen, dat er van die galmgaten aan de
buitenkant niets meer te zien is, maar aan de binnenkant
zijn ze nog duidelijk te herkennen.
Het deel waar nu de klokken hangen is mogelijk gebouwd
na 1444 (als dat vierde deel er toen al niet was) of na de
stadsbrand van 1540. Toen werd weer een groot deel van
Vianen en ook de kerk, door brand verwoest. Toen is de
kerk herbouwd in de vorm die we nu kennen. De ‘helm en
lantaarn’ dateren in de huidige vorm uit 1904 (vernieuwd in
grenenhout) en 1955 (nu in eikenhout).
De basalten balustrade dateert van een restauratie van
rond 1990. De oude balustrade was er toen zo slecht aan
toe dat om een deel van de toren een houten constructie
was getimmerd om vallend gesteente op te vangen.